Ι. Αρχές εκπαιδευτικής πολιτικής και άμεσες ενέργειες
1. Αρχές για την Παιδεία
Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ βασίζεται στις αξιακές μας αρχές για την παιδεία και βρίσκεται στον αντίποδα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και των μνημονίων.
Για μας η παιδεία αποτελεί καθολικό ανθρώπινο δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό. Είναι υποχρέωση της πολιτείας να παρέχει δημόσια δωρεάν εκπαίδευση ισότιμα σε όλους, με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Η άρση των ταξικών φραγμών, η απάλειψη των κάθε λογής διακρίσεων και η δωρεάν παροχή δημόσιας παιδείας υψηλού επιπέδου αποτελούν για μας αξιακές στοχεύσεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει την πλήρη αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος με βάση τη σύγχρονη επιστημονική γνώση και τις προτάσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Στοχεύουμε σε μια Παιδεία που θα συνθέτει τη χειρωνακτική και πνευματική εργασία και θα ανατρέπει τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που απορρέουν από την ανισότιμη αντιμετώπιση τους.
Θεωρούμε ότι κύρια αποστολή του εκπαιδευτικού συστήματος είναι η πνευματική καλλιέργεια, η ολόπλευρη μόρφωση και η ενίσχυση της δημοκρατικής συνείδησης. Μόρφωση είναι το κοινό ταμείο του πολιτισμού μας από το οποίο ο καθένας θα πρέπει να μπορεί να εκταμιεύει τα αγαθά της συσσωρευμένης γνώσης και ευαισθησίας.
Το νέο εκπαιδευτικό σύστημα θα είναι ενιαίο. Θα αποδίδει διακριτό ρόλο σε κάθε βαθμίδα. Θα αγκαλιάζει όλη την αναγκαία γνώση και όλους τους μαθητές ανεξάρτητα από φυλή, καταγωγή, χρώμα, θρησκευτικό δόγμα και ειδικές ή γενικές ανάγκες. Θα είναι δημοκρατικό, αντίπαλο του αυταρχισμού, της μισαλλοδοξίας και της προκατάληψης, ανοικτό σε όλες και σε όλους, δωρεάν και δημόσιο.
Όλοι οι πολίτες της χώρας, όλοι όσοι ζουν στη χώρα, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην ολοκλήρωση μιας γενικής και πολυδιάστατης παιδείας, καθώς και στην πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Χρέος της οργανωμένης Πολιτείας είναι να διασφαλίσει τους όρους και τις συνθήκες που θα επιτρέψουν την πραγμάτωση αυτών των στόχων, με θετικά και διακρίσεις, σε όσους έχουν ανάγκη, για την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Η δημόσια εκπαίδευση και έρευνα είναι ο βασικός μοχλός ανάπτυξης της χώρας ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης. Η αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση και την έρευνα είναι μονόδρομος ακόμα και σε περιόδους μεγάλης οικονομικής ένδειας. Η συνολική μας πρόταση για το δημόσιο σχολείο στοχεύει στο μηδενισμό των δαπανών του οικογενειακού προϋπολογισμού για εξωσχολικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων είναι δημόσιοι λειτουργοί. Απαιτούν σεβασμό και αξιοπρέπεια, δημοκρατικούς νόμους για τη λειτουργία, κρίση και εξέλιξη τους. Χωρίς την συμμετοχή και στήριξη τους καμιά μεταρρύθμιση δεν είναι δυνατή.
Η δημοκρατία, η ελευθερία, η αυτοδιαχείριση και η αυτοδιοίκηση είναι αρχές σύμφυτες με την εκπαίδευση. Κατοχυρώνονται θεσμικά και η εφαρμογή τους επαφίεται στην εκπαιδευτική κοινότητα υπό την εποπτεία της πολιτείας.
Η υπεράσπιση και διεύρυνση του Πανεπιστημιακού Ασύλου και των ακαδημαϊκών/ συνδικαλιστικών ελευθεριών στα ΑΕΙ, πέρα από την θεσμική κατοχύρωσή τους απαιτούν την ενεργή υπεράσπισή τους από την πανεπιστημιακή κοινότητα.
2. Νεοφιλελεύθερες και μνημονιακές πολιτικές για την εκπαίδευση
Οι μακροχρόνιες νεοφιλελεύθερες επιλογές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ είχαν ήδη διαβρώσει τον ρόλο της εκπαίδευσης, τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της. Το μνημόνιο όμως αποτέλεσε τομή. Γιατί περισσότερο από ποτέ άλλοτε, είτε άμεσα είτε έμεσα με πρόσχημα τις μνημονιακές δεσμεύσεις, αμφισβητήθηκε και υπονομεύτηκε η Παιδεία ως δημόσιο αγαθό και μετατράπηκε σε προνόμιο για λίγους, ενώ απαξιώθηκαν οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων. Εφαρμόστηκε και στην παιδεία πολιτική αυστηρής λιτότητας και αυταρχισμού.
Υποχρηματοδότηση - Υποβάθμιση
Με πρόσχημα το χρέος οι δαπάνες για την παιδεία έφτασαν σε οριακά επίπεδα στο 2,51 % επί του ΑΕΠ. Σχολεία, ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Το ρουσφετολογικό σχέδιο ΑΘΗΝΑ αποτελεί ένα σχέδιο συρρίκνωσης και αλλοίωσης των Ακαδημαϊκών χαρακτηριστικών της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Στην Αβάθμια και Ββάθμια εκπαίδευση το 8% των σχολικών μονάδων ήδη καταργήθηκαν ή συγχωνεύθηκαν. Τα καλλιτεχνικά και μουσικά σχολεία κλείνουν. Βασικές υποστηρικτικές δομές και εκπαιδευτικές υπηρεσίες συρρικνώθηκαν ή καταργήθηκαν ολοσχερώς.
Υποβαθμίστηκε συνολικά η γενική παιδεία. Η ειδίκευση και κατάρτιση αντικατέστησε την ολιστική γνώση. Ο κατακερματισμός των πτυχίων και διπλωμάτων κυριαρχεί στις ανώτερες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Τα επιστημονικά αντικείμενα των πτυχίων διαλύονται και υποβαθμίζονται τα γνωστικά περιεχόμενα των παρεχόμενων σπουδών. Ο οργανικός και ο λειτουργικός αναλφαβητισμός συνεχώς αυξάνει. Η σχολική διαρροή μεγαλώνει. Οι φοιτητές εγκαταλείπουν τα ΑΕΙ αδυνατώντας να συνεχίσουν τις σπουδές τους λόγω της παντελούς έλλειψης φοιτητικής μέριμνας. Όλο και μεγαλύτερος αριθμός νέων επιστημόνων, υπό το βάρος της τεράστιας ανεργίας, παίρνει τον δρόμο της μετανάστευσης, έχοντας ξεπεράσει τις 100 χιλιάδες την μνημονιακή τριετία.
Συνεχίζοντας τη διαλυτική για τη δημόσια παιδεία & έρευνα πολιτική της, η μνημονιακή κυβέρνηση επιχειρεί πλήρη απορρύθμιση και ιδιωτικοποίηση της δημόσιας Έρευνας. Με περίπου το 0,5% του συνεχώς μειούμενου ΑΕΠ και με βάση τον περαιτέρω περιορισμό της χρηματοδότησης για την έρευνα μέσω του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020, η πολιτική αυτή οδηγεί σε συνολικότερη συρρίκνωση και διάλυση της ερευνητικής δραστηριότητας στη χώρα. Τα ερευνητικά κέντρα καθώς και σημαντικές δημόσιες ερευνητικές & τεχνολογικές υποδομές απαξιώνονται, το ερευνητικό δυναμικό δεν ανανεώνεται. Παράλληλα, ασκείται σοβαρή ιδεολογική πίεση να παρουσιαστεί η πολιτική αυτή ως προσπάθεια σύνδεσης της έρευνας με την επιχειρηματικότητα με σκοπό την «ανάπτυξη».
Ιδιωτικοποίηση - Αυταρχισμός
Η ιδιωτική εκπαίδευση ενισχύεται ραγδαία. Με κάθε μνημονιακό νόμο, με κάθε νομοσχέδιο του Υπ. Παιδείας αυξάνει το μερίδιο της σε βάρος της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Γίνεται μια κερδοφόρα αγορά ακόμη και σε συνθήκες κρίσης. Ιδιαίτερα η δημόσια μεταλυκειακή εκπαίδευση απαξιώνεται και ιδιωτικοποιείται ραγδαία, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στις ιδιωτικές επενδύσεις. Με τη ψήφιση του αντισυνταγματικού νόμου για το Μεσοπρόθεσμο πλαίσιο έχουμε πλήρη αναγνώριση των Κολεγίων και ισοτιμία των πτυχίων τους με των ελληνικών ΑΕΙ.
Για τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων η εφαρμογή των μνημονιακών μέτρων σημαίνει μεγαλύτερη οικονομική εξαθλίωση, μεταθέσεις κατά το δοκούν «για το συμφέρον της εθνικής οικονομίας», απολύσεις, αυταρχισμό, πειθάρχηση, δηλαδή ασφυκτικό περιβάλλον εργασίας. Η δημοκρατία και ελευθερία αντικαθίστανται με την πειθάρχηση και ποινικοποίηση.
Αυτή η πολιτική έχει ταξικό πρόσημο. Οι ταξικοί φραγμοί υψώνουν ανυπέρβλητα εμπόδια για τα παιδιά της φτωχοποιημένης ελληνικής κοινωνίας.
Η τρικομματική κυβέρνηση εκτελεί το μνημόνιο εκτελώντας την ελληνική κοινωνία. Οι συνέπειες της πολιτικής της στη δημόσια παιδεία είναι καταστροφικές. Η κυβέρνηση της Αριστεράς με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει χρέος να σταματήσει τη διάλυση της Δημόσιας Εκπαίδευσης του τόπου μας.
Θεσμικός Αρμαγεδδών
Τους τελευταίους μήνες ζούμε στην παιδεία ένα θεσμικό Αρμαγεδδώνα που εκδηλώνεται : α) με τους εφαρμοστικούς νόμους των μνημονίων στην Παιδεία [ ν 3848/2010 και 4009/2011, 4076/2012, 4024 για μισθολόγιο-βαθμολόγιο, το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο και ν4011/2013 δια βίου μάθησης], β) το νόμο για το ΤΑΙΠΕΔ, τον προϋπολογισμό του 2013 και το ν 4093/2012 μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο, γ) το νόμο 4093/12 για τις διαθεσιμότητες-απολύσεις και τις υποχρεωτικές μεταθέσεις και πρόσφατα το σχέδιο Αθηνά για την τριτοβάθμια και το ν.4152/13 παρ. Θ για την αύξηση ωραρίου στους καθηγητές δευτεροβάθμιας. Οι νόμοι αυτοί έχουν ταξικό πρόσημο, μετατρέπουν τη Δημόσια Παιδεία σε προνόμιο για λίγους, προετοιμάζουν το μεγάλο ξεπούλημα της δημόσιας εκπαίδευσης και της περιουσίας της δημιουργώντας «χώρο» για ιδιωτικές επενδύσεις.
3. Άμεσες ενέργειες της κυβέρνησης της Αριστεράς
Η κυβέρνηση της Αριστεράς θα πάρει άμεσα μέτρα για να μην καταρρεύσει η δημόσια εκπαίδευση. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει επεξεργαστεί προτάσεις νόμου μεταβατικού χαρακτήρα, με συγκεκριμένες παρεμβάσεις για την κατάργηση και αντικατάσταση όλων των καταστροφικών μέτρων και των καταστροφικών θεσμικών αλλαγών των μνημονιακών κυβερνήσεων.
Ο στόχος μας είναι διπλός: να σωθούν και να μπορέσουν να λειτουργήσουν τα σχολεία, τα ΤΕΙ και τα Πανεπιστήμια και να ανοίξει η διαδικασία για μια μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Άμεσα μέτρα της κυβέρνησης της Αριστεράς θα είναι τα εξής:
1. Κατάργηση όλων των μνημονιακών νόμων που αφορούν την παιδεία. Θέσπιση μεταβατικού δημοκρατικού θεσμικού πλαίσιο λειτουργίας όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.
Πάγωμα όλων των καταργήσεων – συγχωνεύσεων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Καμία απόλυση, κατάργηση της «εργασιακής εφεδρείας» και των ευέλικτων μορφών εργασίας στην εκπαίδευση. Αύξηση του κατώτατου μισθού και σταδιακή οικονομική αναβάθμιση των εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα των νέων.
2. Εξασφάλιση της λειτουργίας και της αποτελεσματικής διοίκησης όλων των τύπων των Σχολείων Γενικής, Τεχνικής-Επαγγελματικής εκπαίδευσης καθώς και των ΑΕΙ. Παράλληλα τήρηση της νομιμότητας στη λειτουργία των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων. Υπαγωγή στο Υπ. Παιδείας όλων των σχολικών μονάδων που προσφέρουν σήμερα Τεχνική-Επαγγελματική εκπαίδευση και ανήκουν σε άλλα υπουργεία. Επίλυση των βασικών ζητημάτων λειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων: σχολικά βιβλία, και συγγράμματα, λειτουργικές δαπάνες, επαναλειτουργία των σχολικών και ενίσχυση των πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών. Εφαρμογή του ανώτατου ορίου των 25 μαθητών ανά τμήμα στην Β/βάθμια και προοπτικά 20 μαθητών στην Α/βάθμια. Κάλυψη όλων των αναγκών σε διδακτικό και διοικητικό προσωπικό καθώς και διασφάλιση της βιωσιμότητας των ερευνητικών κέντρων. Διασφάλιση της χρηματοδότησης για τις πιεστικές ανάγκες της εκπαίδευσης. Αναπροσαρμογή της διάθεσης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ και ουσιαστική αξιοποίησή τους. Επειδή η δημόσια εκπαίδευση και έρευνα είναι ο βασικός μοχλός ανάπτυξης της χώρας, ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης, η αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση και την έρευνα είναι μονόδρομος ακόμα και σε περιόδους μεγάλης οικονομικής ένδειας. Ως άμεσο μέτρο ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ προτείνει τη σταδιακή αύξηση των κονδυλίων για την παιδεία και την έρευνα έχοντας ως στόχο το διπλασιασμό των δαπανών αυτών, ώστε να φτάσουμε στο μέσο όρο των χωρών της Ευρώπης, γιατί για εμάς προέχουν οι ανάγκες της κοινωνίας και όχι οι πληρωμές των τόκων στους δανειστές.
3. Πρωινή λειτουργία όλων των σχολείων και εξοπλισμός τους με όλα τα απαιτούμενα μέσα (σχολική βιβλιοθήκη, εργαστήρια, αίθουσα υπολογιστών κ.λπ.) βάσει ενός βραχυπρόθεσμου σωστά οργανωμένου προγραμματισμού. Προτεραιότητα στο σχεδιασμό αυτό πρέπει να έχουν τα σχολεία των πιο υποβαθμισμένων εκπαιδευτικά και κοινωνικά περιοχών, στο πλαίσιο μιας αντισταθμιστικής εκπαιδευτικής πολιτικής.
Τα σχολεία – δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια – μπορούν να μετατραπούν σε πολιτιστικούς χώρους κάθε γειτονιάς και να λειτουργούν ως κέντρα δημιουργικής απασχόλησης , πολιτισμού, ενισχυτικής διδασκαλίας κλπ. Κάλυψη των αναγκών και της αυξημένης ζήτησης για δημόσιους παιδικούς σταθμούς με άμεσα προγράμματα επεμβάσεων σε υφιστάμενα κτίρια σε συνεργασία με δήμους ώστε να λειτουργήσουν ταχύτατα σαν δημόσιοι παιδικοί σταθμοί.
4. Μείωση των οικογενειακών δαπανών για την παιδεία, με στόχο τον μηδενισμό τους. Αναβάθμιση του μαθήματος των Ξένων Γλωσσών στην Δημόσια Εκπ/ση και δυνατότητα απόκτησης πτυχίου εντός της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Η αναβάθμιση του Λυκείου ως ενιαίας αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας, και η σταδιακή μετάβαση προς την ελεύθερη πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση θα μειώσουν τις δαπάνες των οικογενειών για φροντιστήρια και θα επιτρέψουν σε όσο γίνεται περισσότερα νέα παιδιά να ζήσουν για ένα διάστημα στον Πανεπιστημιακό χώρο ελευθερίας, πολιτισμικών αναζητήσεων ευρύτερων οριζόντων και διεργασιών παραγωγής κριτικής σκέψης και νέων γνώσεων.
5. Ιδιαίτερο μέλημά μας είναι η άμβλυνση των εκπαιδευτικών και επομένως των κοινωνικών ανισοτήτων. Άμεση θεσμοθέτηση όλων των δομών που σήμερα λειτουργούν υποστηρικτικά ως δομές αλληλεγγύης. Πρόγραμμα στήριξης των παιδιών με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες καθώς και των σχολείων που λειτουργούν στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας. Κατάργηση του εξεταστικοκεντρικού συστήματος και αντικατάσταση του με ένα διαρκή πολύπλευρο έλεγχο των γνώσεων. Επαναφορά και επανασχεδιασμός της ενισχυτικής διδασκαλίας και της πρόσθετης διδακτικής στήριξης. Ανασυγκρότηση μαθητικής και φοιτητικής μέριμνας – σίτιση – στέγαση. Δωρεάν προληπτικός υγειονομικός έλεγχος των παιδιών που δεν έχουν υγειονομική περίθαλψη και πλήρης ιατροφαρμακευτική κάλυψη μαθητών και φοιτητών. Αξιοποίηση όλων των ανενεργών κονδυλίων του Υπ. Παιδείας για την αντιμετώπιση του υποσιτισμού των νέων, δημιουργία κοινωνικών κυλικείων, οργάνωση σχολικών συσσιτίων σε περιοχές με μεγάλα προβλήματα λόγω κρίσης.
6. Αλλαγές στις διοικητικές δομές του Υπ. Παιδείας και στην Κεντρική Διοίκηση που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εκπαίδευσης. Τερματισμός του πελατειακού συστήματος της απόσπασης των εκπαιδευτικών για διοικητικό έργο, με ταυτόχρονη ενίσχυση του απαραίτητου αριθμού μόνιμων διοικητικών υπαλλήλων. Επανένταξη του εκπαιδευτικού προσωπικού που απασχολείται στην κεντρική διοίκηση σε θέσεις με καθαρά διοικητικά καθήκοντα στο διδακτικό του έργο. Κατάργηση των αναθέσεων έργων σε ιδιώτες.
Βασικό στοιχείο του προγράμματος μας είναι η αποκατάσταση της αξιοπρέπειας των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων οι οποίοι θα έχουν τον κύριο λόγο για τη θεσμική επεξεργασία ενός νέου καταστατικού χάρτη για την παιδεία γνωρίζοντας καλά ότι μόνο η ένθερμη στήριξη και συμμετοχή τους μπορεί να τον υλοποιήσει..
Η διαδικασία για μια μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση έχει έναν ξεκάθαρο στόχο: τη καθολικότητα του δικαιώματος στη μόρφωση σε ένα ποιοτικό εκπαιδευτικό σύστημα. Δημοκρατικό απαιτούμενο είναι ο πραγματικός διάλογος με όλους τους εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς φορείς, τους μαθητές, φοιτητές και γονείς για την αναγέννηση της παιδείας του τόπου μας.
ΙΙ. Άξονες της μεταρρύθμισης του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ
Α. Η εκπαίδευση παρέχεται δωρεάν ως δημόσιο αγαθό χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς σε τρία επίπεδα εκπαίδευσης
1. Δίχρονη προσχολική αγωγή και δωδεκάχρονη υποχρεωτική γενική εκπαίδευση με αναβάθμιση του λυκείου ως αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας και καθιέρωση του Ενιαίου Λυκείου Θεωρίας και Πράξης.
2. Μεταλυκειακή Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση με αναβάθμιση της σημερινής τεχνολογικής εκπαίδευσης.
3. Ενιαίος χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας με αναβάθμιση των ΤΕΙ και με Δημόσια Ερευνητικά Κέντρα
Α1. Δίχρονη προσχολική αγωγή και δωδεκάχρονη υποχρεωτική γενική εκπαίδευση με αναβάθμιση του λυκείου ως αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας και καθιέρωση του Ενιαίου Λυκείου Θεωρίας και Πράξης.
Προσχολική Αγωγή και δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση
Ο τύπος του αυριανού πολίτη – εργαζομένου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το περιεχόμενο και την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Γι' αυτό το λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην προσχολική αγωγή και στην υποχρεωτική εκπ/ση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ προτείνει
δίχρονο Νηπιαγωγείο για όλα τα νήπια και
δωδεκάχρονη υποχρεωτική γενική εκπαίδευση (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο), που θα παρέχεται ως δημόσιο αγαθό σε κάθε παιδί και νέο/νέα που ζει στη χώρα, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.
αναβάθμιση του Λυκείου ως ενιαίας αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας, υποχρεωτικής για όλες και όλους, την λειτουργία του Ενιαίου Λυκείου Θεωρίας και Πράξης,
κατάργηση των πανελλαδικών γενικών εξετάσεων και μετάβαση προς την ελεύθερη πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση. Βασικό στοιχείο της πρότασης αυτής είναι η αναβάθμιση της σημερινής πολυδιασπασμένης τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης με την συγκρότηση ενός δημόσιου και δωρεάν, επαρκούς και αποτελεσματικού συστήματος μεταλυκειακής τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Αναγνωρίζοντας τη δεινή θέση στην οποία οδήγησαν την ελληνική οικογένεια οι μνημονιακές πολιτικές, ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ προωθεί τη διεύρυνση και τη συστηματική οργάνωση των υπηρεσιών που προσφέρει το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, με στόχο να μην έχουν ανάγκη οι γονείς να πληρώνουν για εκπαιδευτικές υπηρεσίες που είναι καθήκον της Πολιτείας να παρέχει.
Η ιδιωτική εκπαίδευση και τα κάθε λογής φροντιστήρια θα καταστούν περιττά μέσα από την ουσιαστική αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου, ενώ φυσικά θα πρέπει να διασφαλίζονται πλήρως τα εργασιακά δικαιώματα των ιδιωτικών εκπαιδευτικών.
Το δημόσιο, δωρεάν σχολείο πρέπει να αποτελέσει πλέον το βασικό κέντρο παιδείας και να πάψουν να εκχωρούνται αρμοδιότητές του (ξένες γλώσσες, πληροφορική, μουσική) με δυσβάσταχτα δίδακτρα στα φροντιστήρια.
Σταδιακά θα οικοδομήσουμε το σχολείο διευρυμένης λειτουργίας («ολοήμερο»), με προσεκτικό βηματισμό, ώστε να μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες που προαναφέρθηκαν και να αντισταθμίζει με αποτελεσματικά μέτρα τις δυσκολίες που θα συναντά κάθε παιδί.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ δίνει ιδιαίτερο βάρος στην καταπολέμηση του αναλφαβητισμού με μέτρα βελτίωσης του σχολείου. Όλα τα σχολεία που αντιμετωπίζουν σοβαρά εκπαιδευτικά και κοινωνικά προβλήματα θα τεθούν σε καθεστώς ύψιστης προτεραιότητας, ώστε να έχουν την αμέριστη βοήθεια και συμπαράσταση της Πολιτείας. Για τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων προβλέπουμε κατάλληλη επιμόρφωση, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν ακόμα πιο αποτελεσματικά στην τάξη τις δυσκολίες των παιδιών. Όπου χρειάζεται, θα εφαρμόζονται κατάλληλα προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας και υποστήριξης των παιδιών με την έναρξη των μαθημάτων.
Με ξεχωριστή φροντίδα -όχι όμως με χωριστές δομές και πολιτικές- θα αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα συγκεκριμένων ομάδων, όπως τα μεταναστόπουλα, τα παιδιά μειονοτικών ομάδων ή με ειδικές ανάγκες και αναπηρίες. Η θέση κάθε παιδιού είναι στα συνήθη σχολεία, που πρέπει να είναι κατάλληλα οργανωμένα, ώστε να μπορούν να αναλάβουν την ένταξη και την αποτελεσματική εκπαίδευσή τους. Για τα ελάχιστα παιδιά (π.χ. με πολλαπλές αναπηρίες) που η ένταξή τους δεν κρίνεται επωφελής, θα υπάρχουν κατάλληλες χωριστές δομές.
Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης
Η θεσμοθέτηση του Ενιαίου Λυκείου θεωρίας και πράξης με κατάργηση της σημερινής, διασπασμένης δομής (Γενικό Λύκειο - Επαγγελματικό Λύκειο - Επαγγελματική Σχολή) είναι προτεραιότητά μας για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το Ενιαίο Λύκειο συνδυάζει αρμονικά τη θεωρητική μόρφωση με την πρακτική δραστηριότητα και τη σύγχρονη τεχνολογία, και παρέχει σύγχρονη γενική μόρφωση σε κάθε μαθητή και μαθήτρια ανάλογη προς το επίπεδο της ηλικίας τους μέσα από ένα πλέγμα μαθημάτων υποχρεωτικών και επιλογής. Λειτουργεί αυτοδύναμα σε σχέση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και το σύστημα πρόσβασης σε αυτή. Αναβαθμίζει το μορφωτικό ρόλο του λυκείου στρέφοντας το ενδιαφέρον των μαθητών και των μαθητριών στις σπουδές τους στο λύκειο και όχι στη φροντιστηριακή προετοιμασία τους για τις εξετάσεις.
Τα βασικά πλεονεκτήματα της πρότασής μας για το Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης είναι τα εξής:
κρατά στο πλαίσιο του σχολείου το μαθητικό πληθυσμό που συνεχίζει τις σπουδές στη βαθμίδα του λυκείου μετά την αποπεράτωση της ισχύουσας σήμερα 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης,
συνδέει, σε ένα υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, μετά το Γυμνάσιο, τη θεωρία με την πράξη,
συμβάλλει στην άμβλυνση των στερεοτύπων που συνδέονται με τη διανοητική και τη χειρωνακτική εργασία,
παρέχει υψηλότερου επιπέδου γενική μόρφωση, αναγκαία για μια πιο επιτυχή παρακολούθηση οποιασδήποτε περαιτέρω εξειδίκευσης,
αναβάλλει για μεταγενέστερο επίπεδο (μετά την αποφοίτηση από το Λύκειο) τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων σχετικά με εκπαιδευτικές/επαγγελματικές επιλογές.
παρέχει τη δυνατότητα περισσότερων επιλογών σε ό,τι αφορά την οριζόντια διαπερατότητα,
συμβάλλει στην άμβλυνση των συνεπειών των κοινωνικών ανισοτήτων στον τομέα της μόρφωσης.
Μεταβατικό στάδιο
Η ανάπτυξη του νέου Ενιαίου Λυκείου θεωρίας και πράξης πρέπει να γίνει σταδιακά, αφού ληφθεί υπόψη η ισχύουσα σήμερα κατάσταση, με το υπάρχον διαφοροποιημένο δίκτυο γενικής και τεχνικο-επαγγελματικής εκπαίδευσης. Απαιτείται ένα μεταβατικό στάδιο, στη διάρκεια του οποίου θα γίνει αναδιάρθρωση των Προγραμμάτων Σπουδών και αναπροσαρμογή των μεθόδων διδασκαλίας, που θα δώσει τη δυνατότητα, εκτός των άλλων, να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες υποδομές και να ξεκινήσει η αντίστοιχη επιμόρφωση του προσωπικού. Μέσω αυτής της διαδικασίας θα επιδιωχθεί και η σύνδεση της διανοητικής με τη χειρωνακτική εργασία. Στόχος θα είναι η εξασφάλιση μιας αξιόλογης μορφωτικής υποδομής στο πλαίσιο της οποίας θα περιλαμβάνονται και βασικά στοιχεία, γνώσεις και δεξιότητες της τεχνολογίας. Στο μεταβατικό διάστημα μέχρι την καθιέρωση του Ενιαίου Λυκείου έχουν προβλεφθεί τα αναγκαία μέτρα για την άμεση αναβάθμιση και την αποτελεσματική λειτουργία της Τεχνικής - Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Το μεταβατικό στάδιο αυτό περιλαμβάνει: Υπαγωγή στο Υπουργείο Παιδείας όλων των σχολικών μονάδων που προσφέρουν σήμερα Τεχνική-Επαγγελματική εκπαίδευση και ανήκουν σε άλλα υπουργεία. Σταδιακή προσαρμογή των προγραμμάτων τεχνικού και γενικού λυκείου στην κατεύθυνση της ενοποίησης. Δημιουργία μεταλυκειακού έτους ειδίκευσης που θα εκπαιδεύει σε ειδικότητες οι οποίες θα οδηγούν σε κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα και θα αποτελεί το πρόπλασμα για τη μετάβαση, όταν ολοκληρωθεί η δημιουργία του ενιαίου λυκείου θεωρίας και πράξης, στη λειτουργία της δημόσιας μεταλυκειακής τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Περιεχόμενο των μαθημάτων και σπουδών, τρόπος διδασκαλίας, αποτίμηση του μαθησιακού αποτελέσματος
Περιεχόμενο μαθημάτων: Οι μαθητές και φοιτητές στο σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα μαθαίνουν όλα και τίποτε. Ο κατακερματισμός του περιεχομένου, η αποσπασματικότητα και το μεγάλο πλήθος των μαθημάτων σε όλες τις βαθμίδες οδηγούν στην εκπαίδευση της αμάθειας, μετατρέποντας τη χαρά της μάθησης σε αγγαρεία και αποστήθιση.
Χρειάζεται ένας συνολικός και πλήρης ανασχεδιασμός του περιεχομένου των σπουδών όλων των βαθμίδων. Αυτό απαιτεί να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση πρώτα, όλων όσων συμμετέχουν στην εκπαίδευση και των επιστημονικών ενώσεων , αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας, που θα καταλήξει στις αναγκαίες αλλαγές. Τη συζήτηση αυτή ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ την ξεκινάει από τώρα, με ημερίδες, διαβουλεύσεις, επιστημονικά συνέδρια σε όλες τις βαθμίδες και θα κληθούν να συμμετέχουν όλοι και όλες: διδάσκοντες, ερευνητές, μαθητές, φοιτητές, γονείς, ειδικοί επιστήμονες.
Για το ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ κύρια αποστολή του εκπαιδευτικού μας συστήματος είναι η καλλιέργεια γενικής μόρφωσης και Παιδείας. Γιατί ποτέ ξανά, συντεταγμένα και μεθοδικά πέρα από τα σχολικά χρόνια, δεν θα δοθεί η δυνατότητα στον άνθρωπο να κατακτήσει αυτό το αγαθό. Γιατί η γενική μόρφωση είναι το κοινό ταμείο του πολιτισμού μας από το οποίο ο οιοσδήποτε θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εκταμιεύει τα αγαθά της συσσωρευμένης γνώσης και ευαισθησίας, γιατί μόνο έτσι θα αποκτά τη δυνατότητα προσαρμογής και διαρκούς επιμόρφωσης. Στην αντίθετη περίπτωση η μόρφωση θα περιορίζεται σε μια μικρή ελίτ. Αυτή την ενιαία και πολυδιάστατη μόρφωση ζητάμε για όλα τα παιδιά που ζουν στη χώρα μας. Χωρίς προγράμματα επιβαρημένα με αναρίθμητα μαθήματα και αποσπασματική γνώση, με πτυχία που θα έχουν γνωστικό και εργασιακό αντίκρισμα.
Απαιτούνται σύγχρονα προγράμματα σπουδών, εμπλουτισμένα με μαθήματα και δραστηριότητες που βοηθούν το παιδί να κατανοεί το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον και να δρα για τη βελτίωσή του (Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, Αγωγή Υγείας, Καλλιτεχνική Παιδεία, Άθληση, πολιτισμός κ.λπ.). Τα προγράμματα σπουδών θα καθορίζονται όχι από τις ανάγκες της αγοράς αλλά από τις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας.
Στόχος μας είναι η αναμόρφωσή τους σε όλες τις βαθμίδες, αποσκοπώντας σε μια παιδεία που να στηρίζεται στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης έναντι της στείρας και ξεπερασμένης αποστήθισης, της δημιουργικότητας έναντι της παθητικής υποταγής, της ικανότητας αισθητικής απόλαυσης και της επιστημονικής γνώσης, και της ολόπλευρης ανάπτυξης, πολιτιστικής και κοινωνικής. Απαραίτητο στοιχείο είναι ο ανασχεδιασμός των προγραμμάτων σπουδών να γίνει σε 12ετή βάση με παράλληλη διάχυση των μαθημάτων που αφορούν τις βασικές αρχές, γνώσεις και δεξιότητες της τεχνολογίας σε όλο τον 12ετή κορμό της εκπαίδευσης .
Τρόποι διδασκαλίας: Έχει σημασία πέρα από το τι διδάσκεται, και το πώς και με τι διδακτικό υλικό. Γι΄αυτό το λόγο για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ είναι απαραίτητη η ριζική ανανέωση των μεθόδων διδασκαλίας και μάθησης, ώστε να καταστεί αποτελεσματική και ελκυστική. Επιδιώκουμε τη διαρκή ενσωμάτωση των επιτευγμάτων της Παιδαγωγικής στα βιβλία, στη δομή και το περιεχόμενο των μαθημάτων και των μεθόδων διδασκαλίας, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς. Οι διδακτικές μέθοδοι πρέπει να βασίζονται περισσότερο στη δημιουργική δραστηριότητα και αυτενέργεια του μαθητή και στην εξοικείωσή του με ερευνητικές μεθόδους και τεχνικές. Παράλληλα, πρέπει να προάγουν την κριτική προσέγγιση της γνώσης, την αυτοδύναμη μάθηση, την πρωτοτυπία, τον πειραματισμό και την αμφισβήτηση, τη σύνδεση της θεωρίας με την πράξη, τη συλλογικότητα και τη συνεργασία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ έχει όραμα και στόχο ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα αποκαταστήσει τη χαρά της γνώσης, τη δημιουργικότητα και θα ενισχύει την κριτική σκέψη. Ένα τέτοιο σύστημα αγνοεί τα μεγάλα ακροατήρια και στηρίζεται σε ολιγάριθμες συμμετοχικές, διαδραστικές ομάδες, όπου κάθε μέλος έχει ενεργητικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία. (20-25 μαθητές ανά τμήμα στην υποχρεωτική εκπαίδευση.)
Αποτίμηση του μαθησιακού αποτελέσματος: Οι ολιγάριθμες τάξεις και οι εκπαιδευτικές μέθοδοι με κέντρο την αυτενέργεια του μαθητή και την τόνωση της δημιουργικότητας συνεπάγονται αλλαγή της φιλοσοφίας του εκπαιδευτικού συστήματος και του τρόπου ελέγχου της γνώσης. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι ανταγωνιστικό άρα εξετασιοκεντρικό και αγχωγόνο. Ενισχύει την ταξικότητα της εκπαίδευσης και τους αποκλεισμούς ενώ ακυρώνει τον αυτόνομο ρόλο του Λυκείου.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ επιδιώκει τη στροφή του ενδιαφέροντος των μαθητών και των μαθητριών στις σπουδές τους στο δημόσιο σχολείο και όχι στη φροντιστηριακή προετοιμασία τους για συνεχείς εξετάσεις. Στόχος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ είναι όχι οι αποκλεισμοί αλλά η κατοχύρωση του καθολικού δικαιώματος στη γνώση, όχι η μέτρηση των ικανοτήτων των μαθητών αλλά η ανάπτυξη αυτών των ικανοτήτων, όχι το ανταγωνιστικό και παράλληλα φτωχό σχολείο, που όλοι και όλες ξέρουμε, αλλά ένα ανοιχτό, δημόσιο, «χωρίς σύνορα» σχολείο, που θα παρέχει σύγχρονη, κριτική και δημιουργική γνώση, που δεν θα χρειάζεται να πληρώνουν οι γονείς για την μόρφωση των παιδιών τους, που θα αγκαλιάζει όλα τα παιδιά χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.
Γι' αυτό το λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ θα επανεξετάσει το υφιστάμενο σύστημα των προαγωγικών εξετάσεων στο Γυμνάσιο και θα καταργήσει τις Πανελλαδικές Γενικές εξετάσεις που ταλανίζουν οικονομικά και ψυχικά τους μαθητές και τις οικογένειες τους και θα προωθήσει τη σταδιακή μετακίνηση προς την ελεύθερη πρόσβαση στη τριτοβάθμια εκπαίδευση
Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για ελεύθερη πρόσβαση στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
Η πρότασή του ΣΥΡΙΖΑ για ελεύθερη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση υπηρετεί το βασικό πρόταγμα μας, που είναι η κατοχύρωση του δημόσιου και καθολικού δικαιώματος των πολιτών στη γενική παιδεία, άρα μια παιδεία χωρίς ταξικούς φραγμούς. Ο τρόπος εισαγωγής στην τριτοβάθμια δεν είναι ένα «τεχνικό» ζήτημα αλλά συναρτάται με την συνολική εκπαιδευτική πολιτική, επηρεάζει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και εκφράζει τις σχέσεις της παιδείας με την κοινωνία. Η ελεύθερη πρόσβαση προϋποθέτει μετατόπιση της προτεραιότητας από διαδικασία μέτρησης και καταγραφής των ικανοτήτων των μαθητών σε διαδικασία ανάπτυξης αυτών των ικανοτήτων.
Η πρόταση μας για ελεύθερη πρόσβαση στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση:
καταργεί οριστικά τον σημερινό χαρακτήρα του λυκείου ως μηχανισμού «προγύμνασης» των νέων για την πρόσβασή τους στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
αναβαθμίζει τον μορφωτικό ρόλο του λυκείου, διότι το απελευθερώνει από τις εισαγωγικές εξετάσεις.
απαλλάσσει την οικογένεια από τις δυσβάσταχτες δαπάνες για φροντιστήρια.
δημιουργεί προϋποθέσεις για να αγαπήσουν οι νέοι τη γνώση χωρίς τον ανταγωνισμό των εξετάσεων αλλά και να αξιοποιήσουν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους ανακαλύπτοντας κλίσεις και δεξιότητες αλλά και να χαρούν τα χρόνια της εφηβείας τους.
ενισχύει και εμβαθύνει στις βασικές γνώσεις που πρέπει να προσφέρει το πανεπιστήμιο, ώστε να διαμορφώνονται πραγματικά ολοκληρωμένοι επιστήμονες και όχι ανασφαλείς υπερεξειδικευμένοι πτυχιούχοι καταρτισιακών μαθήσεων.
Βασικές προϋποθέσεις για την καθιέρωση της ελεύθερης πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι αφενός η αξιοποίηση και ανάπτυξη υφιστάμενων υποδομών και του επιστημονικού δυναμικού των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων και αφετέρου η μετά το Ενιαίο Λύκειο συγκρότηση ενός δημόσιου και δωρεάν συστήματος μεταλυκειακής τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, με ανοικτές βέβαια διόδους προς τα ΑΕΙ.
Επιμόρφωση – Αναβάθμιση εκπαιδευτικών
Οι εκπαιδευτικοί αποτελούν κλειδί για κάθε μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα και αυτό που τους αξίζει είναι ο σεβασμός και η αξιοπρέπεια. Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ δεσμεύεται ότι σε διάλογο με τις ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών θα προχωρήσει στη θεσμική επεξεργασία του νέου καταστατικού χάρτη για την παιδεία και θα σχεδιάσει πολιτικές βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου.
Έχουμε επεξεργαστεί ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα μορφωτικής, κοινωνικής και οικονομικής αναβάθμισης του εκπαιδευτικού προσωπικού των σχολείων, με έμφαση στην αρχική εκπαίδευση και τη μακράς διάρκειας επιμόρφωση, την ενίσχυση των ευκαιριών για μεταπτυχιακές σπουδές, και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους. Στοιχεία αυτού του προγράμματος είναι ο τερματισμός των απολύσεων, η κατάργηση της «εργασιακής εφεδρείας» και όλων των ευέλικτων μορφών εργασίας στην εκπαίδευση, το άνοιγμα των διορισμών νέων εκπαιδευτικών και η πολύπλευρη στήριξη των νεοδιορίστων.
Για να επιτευχθούν όσα αναφέρθηκαν, απαιτείται να αυξήσουμε τις δημόσιες δαπάνες για την παιδεία, να αξιοποιήσουμε κατάλληλα τους ευρωπαϊκούς πόρους (ΕΣΠΑ) και να οργανώσουμε καλύτερα τη δημόσια εκπαίδευση, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητά της.
Α2. Μεταλυκειακή Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση
Καθιερώνουμε ένα επαρκές, σύγχρονο και αξιόπιστο δίκτυο δημόσιας μεταλυκειακής τεχνικής – επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης ως βασικό συστατικό στοιχείο της δημόσιας εκπαίδευσης.
Το δίκτυο αυτό Μεταλυκειακής Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, στο οποίο θα ενταχθούν και τα σημερινά ΙΕΚ:
* θα καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες των αποφοίτων του Ενιαίου Λυκείου που δεν επιθυμούν να συνεχίσουν στα ΑΕΙ,
* θα παρέχει το σύνολο των τεχνολογικών ειδικοτήτων που χρειάζεται η ελληνική κοινωνία και
* θα απονέμει πτυχία με αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα.
Η φοίτηση θα διαρκεί από 1-3 έτη, ανάλογα με την ειδικότητα, ενώ οι σπουδαστές θα έχουν πάντα τη δυνατότητα συνέχισης των σπουδών τους στα ΑΕΙ.
Α3. Ενιαίος Δημόσιος χώρος Ανώτατης εκπαίδευσης και Έρευνας με αναβάθμιση των ΤΕΙ και με Δημόσια Ερευνητικά Κέντρα
Η πρότασή μας για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και Έρευνα απαντά στον κατακερματισμό που υφίστανται οι 3 αυτόνομες περιοχές (τα Ερευνητικά Κέντρα, τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ) που σταδιακά ιδιωτικοποιούνται, αλληλοεπικαλύπτονται και αντιπαρατίθενται ανταγωνιστικά.
Γι' αυτό προτείνουμε τον Ενιαίο Δημόσιο Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας.
Είναι Δημόσιος Χώρος, κατά την επιταγή του άρθρου 16 και παρέχει δημόσια δωρεάν Εκπαίδευση χωρίς δίδακτρα. Τα Ερευνητικά Κέντρα είναι επίσης δημόσια. Εκπαιδευτικοί και ερευνητές είναι δημόσιοι λειτουργοί –συνεργάζονται χωρίς αποκλεισμούς στη διδασκαλία και στην έρευνα υπό προϋποθέσεις και όρους που ο νόμος θα ορίζει. Είναι υποχρέωση του κράτους να παρέχει στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και στα Ερευνητικά Κέντρα τους απαραίτητους και αναγκαίους πόρους που διασφαλίζουν την αποστολή τους.
Απαγορεύεται η ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ. Τα ΑΕΙ είναι αυτοδιοικούμενα και απολαμβάνουν της αυτοτέλειας που το Σύνταγμα ορίζει. Συμβάλλουν στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Είναι Ενιαίος Χώρος, δηλαδή διδάσκοντες –ερευνητές και διδασκόμενοι έχουν ενιαία δικαιώματα και υποχρεώσεις, τα οποία ορίζει κοινό καταστατικό– θεσμικό πλαίσιο. Συνεργάζονται στην διεξαγωγή της διδασκαλίας και έρευνας χωρίς στεγανά και αποκλεισμούς.
Οι προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί τίτλοι και τα διδακτορικά απονέμονται από τα ΑΕΙ με συνεργασία των ερευνητικών κέντρων και την μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, των υποδομών και των πόρων.
Τα ΑΕΙ απονέμουν αδιάσπαστα, ενιαία πτυχία 4ετούς ή 5ετούς προπτυχιακής φοίτησης, τα οποία παρέχουν ίσα δικαιώματα σε αποφοίτους συναφών προγραμμάτων σπουδών και ιδίων ετών φοίτησης.
Τα ΑΕΙ οργανώνουν με την ισότιμη συνεργασία των ερευνητικών κέντρων, τις μεταπτυχιακές